Tiệt trùng và thanh trùng là gì? Cách phân biệt như thế nào?

Nói đến tiệt trùng và thanh trùng ta sẽ nghĩ đến ngay đây là một trong những phương pháp được ứng dụng rất phổ biến trong ngành thực phẩm. Tuy nhiên không phải ai cũng thực sự hiểu rõ về tiệt trùng và thanh trùng là gì và chúng có tác dụng như thế nào? Vậy bạn không nên bỏ qua bài viết này vì nó sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về điều này.

Quá trình hình thành tiệt trùng và thanh trùng như thế nào?

Tiệt trùng và thanh trùng

Từ nhiều thế kỷ trước, việc bảo quản thực phẩm là một điều vô cùng khó khăn. Con người chúng ta đã phải sử dụng tới rất nhiều cách thức và thủ thuật khác nhau để có thể bảo quản thịt, cá, rau củ và trái cây,… Tuy nhiên tất cả các phương pháp đó chỉ đều dựa trên thực nghiệm và kinh nghiệm của con người nên kết quả đem lại không phải lúc nào cũng được như mong muốn.

Nhưng vào thế kỷ 19, một nhà khoa học người Pháp tên là Louis Pasteur sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm đã đưa ra 3 kết luận quan trọng như sau:

• Vi sinh vật là một trong các nguyên nhân chính làm thực phẩm bị biến chất
• Nhiệt độ sẽ làm cho các vi sinh vật bị chết
• Với các loại vi sinh vật sẽ luôn nảy sinh ra vi sinh vật khác

Từ những kết luận này mà nhờ đó những ý nghĩa thực tế của chúng cũng đã được tìm ra:

Khi thực phẩm được tiếp xúc với một nguồn nhiệt mạnh mẽ sẽ giúp chúng chứa ít vi sinh vật hơn. Khi các sản phẩm chứa ít vi sinh vật hơn thì việc bảo quản thực phẩm cũng sẽ trở nên dễ dàng được an toàn và kéo dài lâu hơn. Vi sinh vật sẽ không còn tồn tại được nếu như chúng bị loại bỏ hoàn toàn khỏi các thực phẩm cần bảo quản. Từ các khám phá và nhận định này mà quy trình tiệt trùng, thanh trùng đã được ra đời và ứng dụng một cách phổ biến vào trong cuộc sống ngày nay.

Tiệt trùng là gì?

Tiệt trùng là gì?

Tiệt trùng là một quá trình mà tất cả các vi sinh vật đều bị tiêu diệt bằng cách cho thực phẩm tiếp xúc với nhiệt độ trên 100°C. Mức nhiệt độ này do cao hơn hẳn so với nhiệt độ sôi của nước nên nó có thể gây chết phần lớn các vi sinh vật ở trong thực phẩm.

Sau khi hoàn tất quá trình tiệt trùng, thực phẩm hầu như đã loại bỏ được hết các vi khuẩn nên có thể tồn tại được lâu hơn ở điều kiện nhiệt độ bảo quản do nhà sản xuất chỉ định. Tuy nhiên, tiệt trùng cũng có một số các nhược điểm đó chính là về hương vị và các chất dinh dưỡng vốn có trong thực phẩm có thể bị thay đổi hoặc sẽ bị mất đi do không chịu được mức nhiệt độ cao.

Các sản phẩm hay thực phẩm được tiệt trùng hầu hết đều là những sản phẩm có hạn sử dụng lâu dài, đặc biệt là các sản phẩm tại các cửa hàng tạp hóa hay trong siêu thị bạn có thể quan sát thấy các mặt hàng phổ biến tiêu biểu như: thịt cá đóng hộp, đậu đóng hộp, sữa tiệt trùng,… và nhiều các sản phẩm được đóng hộp khác. Có thể thấy, tiệt trùng là một phương pháp rất hiệu quả trong việc bảo quản thực phẩm, các sản phẩm đóng hộp.

Một số các phương pháp tiệt trùng được áp dụng phổ biến hiện nay

Các phương pháp tiệt trùng

Do nhu cầu bảo bảo ngày càng lớn về việc bảo quản các sản phẩm khác nhau mà do đó các phương pháp tiệt trùng cũng có sự khác nhau. Một số phương pháp tiệt trùng phổ biến như:

• Phương pháp tiệt trùng bằng việc sử dụng nhiệt độ để loại bỏ các vi sinh vật
• Phương pháp tiệt trùng bằng cách cho sản phẩm sử dụng tia Gamma
• Phương pháp tiệt trùng bảo quản sản phẩm với Ethylenoxid và Formaldehyd
• Phương pháp lọc vô trùng cho sản phẩm.

Đó chính là các phương pháp tiệt trùng mà chúng ta thường hay thấy và cũng là những phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay. Qua đây cũng đã giúp ta phần nào hiểu hơn về tiệt trùng và thanh trùng là gì.

Thanh trùng là gì?

Sữa thanh trùng

Thanh trùng là quá trình mà các thực phẩm sẽ tiếp xúc với nhiệt độ thường ở dưới 100°C. Ở mức nhiệt độ này, các vi sinh vật sẽ bị tiêu diệt nhưng không hoàn toàn. Do đó, các thực phẩm được bảo quản cũng không bị mất đi toàn bộ mùi vị cũng như các chất dinh dưỡng. Quá trình thanh trùng có 2 giai đoạn sau:

• Thanh trùng ở nhiệt độ thấp: thực phẩm sẽ tiếp xúc với mức nhiệt 60°C – 75°C trong một khoảng thời gian dài.
• Thanh trùng ở nhiệt độ cao: thực phẩm sẽ tiếp xúc với nhiệt độ từ 75°C – 100°C trong khoảng thời gian ngắn hơn.

Quá trình thanh trùng được tính bằng giá trị PU, đồng thời vi sinh vật vẫn còn tồn tại nên các thực phẩm cũng sẽ có thời gian sử dụng ngắn hơn so với tiệt trùng. Tuy nhiên vẫn sẽ cao hơn so với các sản phẩm tươi sống thông thường.

Đối với các sản phẩm đã được thanh trùng thì chúng ta cần được bảo quản ở trong điều kiện nhiệt độ thấp hơn như ở trong tủ lạnh, để tránh được sự phát triển quá mức của các vi khuẩn tồn tại.

Như vậy khi tìm hiểu về tiệt trùng và thanh trùng là gì ta thấy chúng đều sử dụng nhiệt độ để xử lý các sản phẩm tuy nhiên 2 phương pháp này sử dụng nhiệt độ khác nhau.

Các phương pháp thanh trùng sử dụng phổ biến

Thanh trùng được áp dụng cho nhiều sản phẩm, đặc biệt là sữa để bảo vệ sản phẩm một cách hiệu quả. Để có được các sản phẩm thanh trùng cần thực hiện một số cách sau đây:

Mô hình thanh trùng

• Thanh trùng bằng sử dụng nhiệt độ
• Thanh trùng bằng áp suất cao để bảo quản sản phẩm
• Thanh trùng sản phẩm bằng sóng siêu âm
• Thanh trùng sản phẩm bằng tia ion hóa, tia điện ly
• Thanh trùng sản phẩm bằng trường điện từ
• Thanh trùng sản phẩm bằng màng lọc.

Tổng kết

Như vậy chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về tiệt trùng và thanh trùng là gì cũng như các phương pháp phổ biến nhất hiện nay. Hy vong nuoccat.vn đã mang đến cho những thông tin bổ ích và thú vị.